اصول ارتقای تولید صادرات‌محور

تلاش و همت صنعتگران و تولیدکنندگان در ایجاد و نهادینه کردن فناوری در کنار اعتماد و همکاری جامعه بزرگ مصرف‌کننده توامان می‌تواند زمینه رشد و بلوغ صنایع را در کشور ایجاد کند.

اگرچه در همین زمینه نیز باید مزیت نسبی تولید را همواره مدنظر قرار داد تا بتوان به شرایط لازم برای دستیابی به تولید صادرات‌محور رسید. به‌نظر می‌رسد لازم است موضوعات و مباحثی را به‌عنوان اصول لازم و موثر برای ارتقای نظام تولید به ویژه با نگاه صادراتی مدنظر قرار دهیم:
۱- در ارزیابی و تدوین راهبردهای کلان مربوط به رونق فضای کسب‌وکار و تولید، مباحث فرهنگی و اقتصادی از سوی کارشناسان و صاحبنظران هر ۲ حوزه توامان بررسی و راهکارهای اجرایی برای تشویق و ترغیب تولیدکننده و مصرف‌کننده از منظر فرهنگی و اقتصادی از ابعاد گوناگون مورد بررسی قرار گیرد و تصمیم‌گیری شود.
۲- راهکارهای عملی برای به‌روزرسانی و ارتقای جایگاه کنترل و ارزیابی کیفیت تولیدات کشور با نگاهی کارشناسی و عمیق در نظر گرفته شود تا از عرضه و فروش تولیدات یک نوع نشان(برند) با کیفیت‌های متفاوت در بازار جلوگیری به‌عمل آید؛‌ بنابراین تجمیع و تکمیل زنجیره‌های کنترل و نظارت بر جریان‌های تولید تا مصرف باید به‌عنوان یک اصل مهم مدنظر قرار گیرد.
۳- بیشترین شکایت و نارضایتی مصرف‌کننده در حوزه تولیدات داخلی متوجه محصولاتی است که به‌طور عموم با ویژگی‌های انحصاری تولید می‌شوند؛ بنابراین باید رفع تدریجی و مناسب انحصار در این نوع تولیدات در چارچوب برنامه‌های توسعه‌ای کشور پیش‌بینی و اجرایی شود.
۴- بسترهای تولیدات غیرانحصاری با وجود همه مشکلات و نارسایی‌ها در حوزه قوانین، مقررات و دستورالعمل‌ها، توانسته تا حدودی راه خود را پیدا کند و لازم است دولت با اتخاذ سیاست‌های مداخله حداقلی در فرآیند تولید تا مصرف شرایط مناسبی را برای فعالیت جریان‌های نوپای علاقه‌مند به تولید مثل انجمن‌ها و تشکل‌های مردم نهاد ایجاد کند؛ البته راهکارهای حمایتی هوشمندانه برای کمک به دستیابی به بازارهای هدف جدید منطقه‌ای و بین‌المللی و انجام طرح‌های حمایتی و مشاوره‌های مناسب برای پایداری و ثبات در این بازارها نیز باید از سوی دولت مدنظر قرار گیرد.
۵- موضوع نشان تجاری و ثبت نشان(برند)های کالا و خدمات در جهان از مباحثی است که به تولیدکننده و مصرف‌کننده برای ارائه و خرید محصول شناخته‌شده تا حدود بسیار زیادی کمک می‌کند. نشان(برند) می‌تواند به‌عنوان یک عامل مهم و اساسی در ایجاد اعتماد متقابل بین تولیدکننده کالاو محصول و مصرف‌کننده آن نقش ایفا می‌کند.
۶- بسیاری از کالاها و خدمات تولیدی در کشور با وجود تولید مناسب و باکیفیت از خدمات هنگام و پس از فروش مناسبی برخوردار نیستند و همین موضوع سبب سلب اعتماد و توجه مصرف‌کننده به کالا یا خدمت خواهد شد. این در حالی است که زنجیره قبل از تولید تا بعد از مصرف فرآیندی است که با مسئولیت تولیدکننده فعالیت می‌کندو هرگونه اهمال یا کوتاهی در این فرآیند کل زنجیره را با مشکل مواجه خواهد کرد.
۷- جذب جامعه بزرگ مصرف‌کننده ۸۰میلیونی ایران از ظرفیت‌های عظیمی است که می‌تواند تمام اجزای یک نظام تولیدی و بازار را در هر نقطه از جهان برای تصاحب آن به وسوسه بیندازد؛ موضوعی که با سیاست‌گذاری و فرهنگ‌سازی مناسب دولت می‌تواند به سمت و سوی مناسب برای راه‌اندازی و رونق تولید و اعتماد مردم به تولید مناسب و با کیفیت داخلی کمک شایانی کند.
۸- خرید کالای قاچاق نیز از آفات جدی تولید و بازار است. قاچاق کالا به زیان تولیدات داخلی است و حجم سرمایه‌گذاری را کاهش داده و در نتیجه اشتغال کاهش می‌یابد. بدیهی است که وجود سالانه حدود ۲۵میلیارد دلار کالای قاچاق در سطح بازار کشور فضا را برای تولید داخلی و به تبع آن اشتغال محدود خواهد کرد.
۹- واردات کالای مصرفی، غیرضرور و لوکس نیز در سال‌های گذشته با وجود تنگناهای ارزی به شدت افزایش یافته و این روند به شدت با سیاست‌های ابلاغی رهبر معظم انقلاب در تضاد است.
با توجه به تمام موارد یادشده یکی از مهم‌ترین راهکارهای رونق تولید استفاده از کالای ایرانی است اما کیفیت تولید داخل نیز سوی دوم این معادله را تشکیل می‌دهد که در صورت رعایت هر ۲ طرف تولیدکننده و مصرف‌کننده در گود بازی برد- برد قرار خواهند گرفت.

غلامعلی رموی - کارشناس اقتصادی